Küpeli Çiçeği Fuchsia, 20-30 cm, Saksıda

Küpeçiçeğigiller familyasından olup anayurdu Orta ve Güney Amerika ile Yeni Zelanda’dır. Küpe çiçeği türlerinin küpeye benzeyen çiçekleri bulunmaktadır.  Evlerin pencerelerini süsleyen zarif görünüşlü, çok yıllık, genelde kışın yapraklarını döken, ağaç, ağaççık, çalı ile çok yıllık otsu formda gelişen bitkilerdir.

Açık hava bitkisidir, aşırı güneşli olmayan yerlerde bakımı kolaydır. Çiçekleri katmerli ve katmersiz, soğuğa dayanıklı daimi bahçeli cinsi, sıcağa güneşe dayanıklısı, dik ve sarkıcı olmalarına göre cinsleri, minyatür çiçeklisi, dev çiçeklisi gibi cinsleri vardır. Diğer bir adı da “Küpeli”dir. Gerçekten küpeye benzeyen çiçeklerini sergilemek üzere örnek vurgulama bitkisi; olarak yetiştirilir. Ülkemizde, bahçe ve balkonların çok sevilen bol çiçekli bitkisidir. Çit bitkisi olarak da yetiştirilebilir.

Botanik Özellikleri

Yüksek boylu küpe çiçeği türleri en çok 2-3 m’ye kadar boy atabilir. Yaprakları genellikle karşılıklı, almaşık ya da sarmal dizilişli, geniş yumurtamsı veya mızrak biçimindedir. Yapraklar yeşil veya alacalı renklerde olur. Küpe çiçeğinin çiçekleri melez türlerine göre çeşitlilik gösterir (katmerli, yarı katmerli veya yalın olabilir). Portakal renginden beyaz, pembe, kırmızı ve mora çalan mavi ve eflatuna kadar çeşitli renklerde olan çiçeklerinin ortak özelliği, küpe biçiminde aşağıya doğru sarkık olmalarıdır. Göz alıcı çiçekleri vardır. Çiçekleri dar, boru veya çan şeklindedir. Bir camekân bitkisi olup, ilkbahardan sonbahara kadar çiçeklerini korur.

Küpe çiçeği temiz havayı ve rüzgârı sever. Sabah akşam yapraklarının altına üstüne su püskürtmeyi unutmayın.  Devamlı açık pencere yakınında iyi bir hava sirkülasyonu olan bir yer sağlamadıkça ev içinde yetiştirmek istemeyin.

İklim İsteği

Kışın genç bitkiler 10-14°C, yaşlı bitkiler ise 4-7°C’lik bir sıcaklığa gereksinim duyarlar. Küpe çiçeği doğrudan güneş ışığına maruz kaldıklarında yaprak ve çiçek dökülmeleri görülür. Yüksek orantılı nem (% 70) ister. Don olaylarına çok duyarlı olan küpe çiçeklerini Güney Ege ve Akdeniz Bölgelerimizin kıyı kesimlerinde, sert rüzgârlardan korunmalı yerlerde yetiştirilmesi uygundur.

Toprak İsteği

Küpe çiçekleri suyu iyi akıntılı ve organik madde içeriği zengin, nemi iyi koruyabilen toprakları sever. Funda, gübre ve bahçe toprağının karışımı harçları sever. Ağır sıkı topraklarda küpe çiçekleri fazla uzun ömürlü olmaz her an kökler çürüyebilir ölebilir.

Küpe çiçeği için ideal yer doğuya bakan, sabah güneşini iyi alabilen, havadar pencere önü veya duvar dibidir. Öğle ortası güneş alması küpe çiçeklerin bir iki cinsi dışında zararlıdır. Bütün bol güneşe dayanıklı Küpe çiçeği istiyorsanız Mrs. People cinsi tavsiye edilir; hem soğuğa, ağır olmayan donmalara çok dayanıklıdır.

Sulama

Sıcak günlerde hergün veya günde iki defa sulamak gerekir. Bu tamamen toprak yapısına bağlıdır. Nemi tutup tutmasıyla ilgilidir. Kontrolleri daima sabah erkenden yapın toprakta kayda değer bir nem kaybı varsa sabahları sulayın. Gün içersinde bitkinizin toprağını kontrol edin. Serin günlerde toprağın biraz daha nem kaybetmesini bekleyin. Aşırı sulamaktan kaçının aksi taktirde bitkiniz ölebilir. Sulama yaptıktan sonra saksı dibinde toplanan suyu boşaltın toprağın emmesini engelleyin. Bunun tüm süs bitkileri için uygulanması gerekir. Sıcak havalarda bitkinizin yaprakları pörsüğünü zaman susuz kaldığını düşünmeyin toprağı nemliyse sulamayın. Güneşli bir yerden gölgeli bir yere alın ve yapraklarına su püskürtün.

Bol çiçek açması için; ilkbaharda taze dallar üç boğumlu olduktan sonra tepelerini kırparsanız fazla dallı budaklı olur buda daha fazla çiçek açmasını sağlar.

Yetiştirme Tekniği

Küpe çiçeği üretimi tohum ve çelik ile yapılır. Küpe çiçekleri ilkbahar mevsiminde (mart veya nisan ayında) 15-24 derece sıcaklıklarda ekilen tohumlarıyla üretilir. Başlıca üretim şekli çelikledir. Çelikler; ilkbahar ya da sonbahar mevsiminde üzerinde çiçek bulunmayan uç sürgünlerinden 7,5-10 cm uzunluğunda alınır. Alınan çelikler hacim olarak eşit miktarlarda turba ve kum karışımında köklendirilir. Ortam sıcaklığı 16°C dolayında tutulursa, çelikler 10-15 günde köklenir.

Genç bitkiler, hazırlanan harçlara 7,5-8 cm’lik saksılarda ve normal sıcaklıktaki camekânlarda korunarak, ilkbaharda 12-15 cm’lik saksılara alınır. Her alınan çelik gelişmeye başlar ve bir çubukla desteklenir. Taze çelikler, aynı mevsim çiçeklenir. Ayrıca çelikler haziran-temmuz aylarında da alınarak üretilebilir. Bu dönemde alınan çelikler adi çelik tarzındadır. Alınan çelikler yarı gölge ve sıcak bir yerde kum içinde köklendirilir. Köklenen çelikler saksıya şaşırtılır. Dallanması için uç alma yapmalıdır.

Bakım İşlemleri

Yüksek orantılı nemin yanı sıra ilkbahar ve yaz aylarında bol miktarda suya ihtiyaç gösterir. Sıcak günlerde yapraklara su püskürtülmelidir. Saksı toprağı gereğinden çok nemli (ıslak) tutulursa tomurcuklarda dökülmeler görülür. Dinlenme dönemi olan eylül-şubat ayları arasında verilen su miktarı azaltılmalı, ancak toprak hiçbir zaman tümüyle kuru bırakılmamalıdır. Bu bitkiler, susuzluğa hiç dayanamaz ve hemen ölür. Sulanmaları kesinlikle ihmal edilmemelidir. Gelişme sırasında haftada iki kez sulamak yeterlidir. Kışın olgun bitkiye az su verilerek don tehlikesi olmayan camekânlarda dinlendirilir. Çiçeklenme mevsiminin uzaması için yazın düzgün olarak besin verilir. Her yıl ilkbahar gelince şubat-mart aylarında, gözler patlamadan önce saksısını ve toprağını değiştirmelidir. Nisan-ağustos ayları arası haftada bir kez 2-3 g/l kompoze gübre verilir.

İlkbahar başlarında çok fazla boylanmış bitkiler şubat ayında kuvvetlice budanır. Ancak bahar ayı uyanması hiç başlamadan önce budama yapılmalıdır. Genç bitkilerde ise, dallanmayı teşvik etmek için yine şubat ayında uç alma yapılır. Küpe çiçeklerine sert bir budama uygulanıp bitkinin toprak düzeyinde kısaltılması gerekir.  Çalı manzarasında olan bitkinin tepe tomurcukları kesilerek yeni bir şekil kazandırılıp gelişmesi sağlanır ve bu işlem sık sık tekrarlanır. Sonbahar da, gelişmesi durduğu zaman budanması yapılmalı. Çiçekleri geçince eylül-ekim ayı içerisinde toprak seviyesinden 4-5 cm yukarıdan tamamen budanır. Toprak değişimi içinde ilkbahar başında hiç uyanma olmadan önce yapılmalıdır.

Zararlıları ve Mücadelesi

Kuru, tozlu, temizliğine dikkat edilmeyen yerlerde büyük bir hızla çoğalan örümcekler ve mini beyazsinekler küpe çiçeğini çok seven zararlılardır. Yaprakların altında beslenir yaprakları birkaç günde öldürürler. Bu parazitler sıcak ve kuru ortamları çok sevdikleri için mücadelesini bol su püskürtmeyle yapacaksınız. Zaten Küpe çiçekleri yıkanmaya bayılır. Sabah akşam yaprakların altına fısfısla kuvvetlice su püskürtün. Çevreyi tozsuz, tertemiz, serin ve nemli tutmaya çalışın.