FISTIK ÇAMI GENEL ÖZELLLİKLERİ:
Ülkemizde de yaşayan İğne yapraklı türlerdendir Heybetli bir görünümü vardır..
Dünya da Ege, Akdeniz sahilleri, Portekiz, İspanya, İtalya, Girit ve Türkiyedeki yayılış alanları; Ege, Akdeniz sahilleri, Marmara Bölgesi, Batı Anadolu, Kozak, Aydın, Muğla. -
Gençken yuvarlak, yaşlı halde dağınık şemsiye gibi bir yapıya sahiptir. Doğadaki her türün gençliği enerjiktir büyümek için can atar. Fıstık Çamı da gençken aktif bir büyüme gösterir. 1,5-20 cm boy yapar. Düzgün bir gövdeye ve bu gövdeden dik olarak çıkan yatay duruluş dallara sahiptir. İğne yaprakları parlak açık yeşil renkli, 10-20 cm uzunlukta ve uç kısmı sivridir. 4 yıl ömürleri vardır. kozalakları kestane renginde, yumurtamsı veya yuvarlak 10-15 cm uzunluk, 6-10 cm genişlikte, çok kısa saplı ve genellikle reçinelidir. Tek veya iki tanesi karşılıklı dizilmiştir. Tohumları sert, soluk kırmızı, uzunca ters yumurta biçiminde ve 3. yıl da olgunlaşır. Çam fıstığı, fıstık çamı ağacı kozalaklarından elde edilir.
-
Yetişme yeri bakımından sorun çıkartmayan türlerdendir. Neredeyse her tür toprakta yetişmektedir. Fakir kumlu, kireçli veya killi topraklarda kurak iklimlerde yetişir. Güneşli yerleri sever. Soğuk ve sert iklimlerde gelişemez. Işık isteği fazladır.
Üretici gelirleri içinde oldukça önemli bir paya sahip olup, gıda sanayinde kullanılır. Fıstık çamı coğrafi yayılışına Portekiz’den başlar Suriye’ye değin yayılır. Fransa, İspanya ve İtalya’da küçük meşcereler kurar. Batı Anadolu’da Bergama, Aydın, Muğla yakınlarında geniş, Marmara, Manavgat, Kahramanmaraş, Trabzon ve Çoruh vadisinde lokal yayılış gösterir. Üç yılda olgunluğa erişen kozalaklar, üçüncü yılın Ocak-Mayıs ayları arasında toplanır
-
Çam fıstığı isteğe göre kabuklu veya kabuğundan çıkartılmış iç olarak üretilir. Bir ağaçtan yaklaşık 120 Kg. kozalak, bundan da 6-8 kg. iç fıstık elde edilir.Nitekim Kozak ve Mazon yörelerinde fıstık çamı ormanlarında bir ağaçtaki kozalak miktarı 22 ve 56 adet, hektardaki ortalama verim ise 68,3 kg ve 118,5 kg iç fıstık olarak belirlenmiştir.
-
TSE standartlarına göre çam fıstığı, kökenine göre; Kozak tipi, Aydın tipi ve Maraş tipi olarak üç tipe ayrılmaktadır. Çam fıstığı özelliklerine göre ise tek sınıftır .Fıstıkçamı kozalağı olgunlaştıktan sonra toplanması gerekirken, bazı yörelerde erken toplanmaktadır. Dolayısıyla kozalaklar tam olgunlaşmadan toplandığından besin değeri düşmektedir. Ayrıca haşlamadan dolayı, lezzet, aroma ve beyazlığını kaybetmekte, kalitesini yitirmektedir.
-
İthalatçı ülkeler, çam fıstığının özellikle beyaz, iri, kırıksız, iyi elenmiş, yıkanmış olmasını ve alfotoksin gibi zararlılara karşı sağlık belgesi istemektedirler. Çam fıstığının ana ihraç limanı İzmir olup, Gaziantep ve İstanbul’dan da ihracat yapılmaktadır.
-
Çamfıstığının Pek çok alanda kullanımı vardır. Tohumlarının besin değeri çok yüksektir. Bu nedenle savaş yıllarında askerlere yedirilmiştir. Bal ile ezilmesi ile elde edilen macun kuvvet verici olarak kullanılmaktadır. Bronşit, verem ve diğer akciğer hastalıklarının çabuk iyileşmesine yardımcı olur. Kalp rahatsızlıklarına iyi gelir. Bazı yemeklere konulur. Mutfağımızda zeytinyağlı dolmalarda ve un helvasında kullanılmaktadır. Harika tat verir. Günde 25 gramdan fazla yenmemelidir. Portakal elma, armut gibi meyve veya bir sebze üzerine yenmelidir, yoksa peklik yapabilir.
-
Fıstık Çamı Fidanı Morfolojik özellikleri:
-
Fıstık Çamı gençken yuvarlak, yaşlı halde dağınık şemsiye gibi bir yapıya sahiptir. Gençken kuvvetli büyür. 20-25 m. boy yapar.Düzgün bir gövdeye ve bu gövdeden dik olarak çıkan yatay duruluş dallara sahiptir. İğne yaprakları parlak açık yeşil renkli, 10-20 cm uzunlukta ve uç kısmı sivridir. Kozalakları kestane renginde, yumurtamsı veya yuvarlak 10-15 cm uzunluk, 6-10 cm genişlikte, çok kısa saplı ve genellikle reçinelidir. Tek veya iki tanesi karşılıklı dizilmiştir. Tohumları sert, soluk kırmızı, uzunca ters yumurta biçiminde, oldukça büyük ve 3. yıl da olgunlaşır.
-
Fıstık Çamı Ekolojik istekleri:
-
Toprak istekleri bakımından çok seçici olmaza da geçirgen kumlu,gevşek toprakları severler. Işık ağacı olup gençlikte hızlı büyür ve derine giden kazık kök sistemine sahiptir. Ağrılıkla 0-900 m. aralığında Başta Ege Bölgesi olmak üzere Marmara, Akdeniz bölgelerinde geniş yayılış gösterir. Rutubet isteği fazladır. Özellikle Temmuz-Ağustos aylarında su açığı olmamalıdır. Kısa süreli donlara karşı dayanıklı olmasına rağmen etkilenir. Atmosforik kirliliğe ve yeraltı sularındaki tuzlulaşmaya karşı duyarlıdır. Yangın sonrası sürgün verme kapasitesi yüksektir.
-
Fıstık Çamı Türkiyedeki dağılımı:
-
Fıstık Çamı Türkiye İspanyadan sonra en fazla alana sahip ülkedir. Yaklaşık 100.000 hektar alanda saf ya da kızılçam ile karışık bulunur. Özel ağaçlandırmalarda da yaygın olarak kullanılan bir türdür. 8-10 yaşından sonra ekonomik olarak işletilmeye başlanmakta ve 80-100 yaşına kadar fıstık üretimine devam edilmektedir. En yoğun bulunduğu yöreler İzmir-Bergama (Kozak) ve Aydın-Koçarlı (Mazon ilçeleridir.
-
-
Çam fıstığı için üretimi yapılan bu ağaçda kozalak toplama zamanları yağış durumuna göre Ocak-Haziran ayları arasında değişmektedir.Zengin tohum yılları 3-4 yıl da bir olan fıstıkçamı 28 günde çimlenmektedir.Üç yıllık kozalaklar aynı anda ağıcın üzerinde görülebilir.
-
-
100 gr. Çamfıstığında bol protein ve mineral vardır. 100 gr. içinde 45 gr. doymamış yağ asidi, 31 gr. protein, 5 gr. karbonhidrat, mineraller ve su bulunmaktadır.
100 gr. fıstığın kalori değeri 580 kaloridir. Bileşiminde linoleik asit ve oleik asit vardır.
Ayrıca omega 3 ve 6, B ve C vitaminleri, karoten, demir çinko, potasyum, manganez, fosfor bulunur.
Paketleme ve Taşıma
- Özenli Paketleme:Dalların kırılmasını önlemek için dikkatle paketlenmektedir.
- Korunaklı Gönderim:Nakliye sırasında bitkinin zarar görmemesi için özel ambalaj kullanılır.
- İklim Etkileri:Mevsimsel koşullara bağlı olarak yaprak dökümü yaşanabilir.
- Sağlıklı Teslimat:Bitkinin canlı ve sağlıklı ulaşması için uygun taşıma koşulları sağlanır.
Önemli NotHer ne kadar tüm önlemler alınsa da, bitkilerin canlı organizmalar olduğunu unutmamak önemlidir. Taşıma sırasında oluşabilecek ufak tefek sorunlar, bitkinin genel sağlığını olumsuz etkilemez. Fidanlar, dikildikten sonra uygun bakım koşulları sağlandığında kısa sürede toparlanacak ve sağlıklı bir şekilde gelişmeye devam edecektir. Bu nedenle, bitkinin sağlığına dair herhangi bir endişe duymanıza gerek yoktur.
